Progymnasmata Latinitatis - Prōgymnasma Decimum Septimum
Petītiō Lūsus
Persōnae:
Philippus, Magister, Puerōrum turba
Philippus, Magister, Puerōrum turba
Philippus
Memoriter meminī, Praeceptor, dīxisse tē aliquandō nōbīs, necessāriam esse in rēbus vicissitūdinem(1), nec dūrāre posse, quod alternā requiē careat.
Magister
Quid tum posteā? quam ob caussam tū id mihi nunc subīcis?
Philippus
Haud sānē incōnsultō, ac temerē tuam hoc locō repetīvī sententiam.
Magister
Ergō quid tē mōvit? dīcitō.
Philippus
Quoniam rēs quaedam est, quam mē ā benīgnitāte tuā impetrātam auferre volō.
Magister
Memorā puer.
Philippus
Sī molestē nōn es lātūrus.
Magister
Nisi tū iniūstum quid ā mē petās, indīgnē nōn feram, quidquid petīveris. Nam ut iūsta ab iniūstīs petere īnsipientia est: sīc iniūsta ā iūstīs impetrārī nōn decet.
Philippus
Nē tibi lūbeat sinistrum suspicārī. Iūstē ab iūstīs iūstus sum ōrātor datus, et adveniō omnibus lūbentibus, ut quod in rem nostram commūnem sit, hoc ā tuā lēnitāte obtineam.
Magister
Ēloquere, quid est quod obtinēre gestīs?
Philippus
Paullum est.
Magister
Quīn tū ūnō verbō dīc, quid est?
Philippus
Iam diēs ēfflūxēre complūrēs, ex quō librīs semper affīxī fuimus.
Magister
Trābālibus clāvīs opīnor. Subolet quōrsum ēvāsūrus sīs. Bene habent tibi prīncipia. Pertexe tēlam, sed aptē, ut nē compellam tē retexere.
Philippus
Et exercitātiōnibus audītiōnum, scrīptiōnum, recitātiōnum, concertātiōnum paene exhaustī sumus.
Magister
Itān' vērō? Exhaustī? Ō mē in discipulōs ātrōcem, ō crūdēlem.
Philippus
Nec umquam nōbīs vel ad mōmentum respīrāre, vīrēsque fessās reparāre datum est.
Magister
Ut rēs suās exaggerat? Quodque contrītum est vetustāte prōverbium: ex muscā elephantum.
Philippus
Quāre vehementer et summissē tē rogāmus, Praeceptor noster, pomerīdiānīs hōrīs ad lūsum remissiōnemque animī dēscendere tuō concessū licītum sit.
Magister
Aequissimum postulās. Vērum ego hīs condiciōnibus hanc potestātem largior. Ut absque tumultū lūdātis, nēve quis alterī turbās ciere īnstet. Ut ante quīntam ad libellōs redeātis. Ut deinceps manibus pedibusque, cum hastā, cum scūtō, quod aiunt, ad vestra studia incumbātis.
Philippus
Iūstae condiciōnēs: accipimus, ut prō tōtā scholā respondeam.
Magister
Capesse cursum: condiscipulōs affice tam bonō nūntiō.
Philippus
Grātiās māgnās, ingentēs tibi agimus, hūmānissimē atque optimē Praeceptor. Heus heus puerī.
Puerōrum turba
Numquid nam apportās novī? Frontem exporrēxistī, hoc ōmen placet.
Philippus
Onerātum laetītiā pectus apportō. Ego vester hodiē ōrātor et exōrātor fuī apud Magistrum.
Puerōrum turba
In quō?
Philippus
In lūdendī veniā.
Puerōrum turba
Voluptātem māgnam nūntiās. Habēmus ergō rem factam?
Philippus
Factam.
Puerōrum turba
Bene factum, et volup' est. Deus tē bene amet. Lūdēmus igitur?
Philippus
Nisi māvultis inhaerēre librīs.
Puerōrum turba
Valeant librī. Laudāmus sociī, euge lūdāmus.
Philippus
Silēte, nōn permittit grātīs lūdere.
Puerōrum turba
Quā mercēde?
Philippus
Ut absque inconditīs clāmōribus, absque strepitū, crepitū, fremitū: sīc enim interpretor quod dīcēbat dē tumultū et iūrgiō vītandīs.
Puerōrum turba
Fiet.
Philippus
Ut ante quīntam ad librōs nōs recipiāmus.
Puerōrum turba
Fiet.
Philippus
Ut deinceps nervīs omnibus discāmus.
Puerōrum turba
Hīc melius est respondēre, fiat, quam fiet: optāre, quam prōmittere.
(1) necessāriam esse in rēbus vicissitūdinem: Seneca epist. 36. Observā orbem rērum inter sē remeantium. Vidēbis in hoc mundō nihil extinguī, sed vicibus dēscendere ac resurgere. Aestās abit, sed alter annus illam addūcit. Hyems cecidit, referent illam suī mēnsēs. Sōlem nox obruit, sed ipsam statim diēs abiget. Stellārum iste discursus quidquid praeterierit, repetit. Pars caelī levātur assiduē, pars mergitur. Plūtarch. dē līb. ēducand. Quam ob caussam nōn vigilia modo, sed et somnus inventus est, neque bellum duntaxat, sed et pāx: neque sine sērēnitāte tempestās: neque sēria negōtia tantum, sed et fēriae. Utque in ūnam summam contrahāmus, requiēs labōrum est condīmentum, et quae sequuntur.