Exercitatio - Colloquium Vīcēsimus Tertius
CORPUS HOMINIS EXTERIUS
Persōnae:
Dūrerius pīctor, Grynaeus, Vēlius
Dūrerius pīctor, Grynaeus, Vēlius
Dūrerius
Facessite hinc, nam vōs nihil emetis, sat sciō; et estis mihi impedīmentō, quōminus accēdant emptōrēs propius.
Grynaeus
Immō vērō nōs volumus emere, modō vel pretium relinquās nostrō arbitrātū, et tempus ipse praescrībās, aut contrā, nōs tempus, tū pretium.
Dūrerius
Bella negōtiātiō, mihi nihil est opus trīcīs ēiusmodī.
Grynaeus
Cūius est haec imāgō, et quantī indicās?
Dūrerius
Imāgō est Scīpiōnis Āfricānī, et indicō sēsterciīs nummīs quadringentīs, aut nōn multō minōris.
Grynaeus
Quaesō tē, priusquam verbō ūnō eam addīcās nōbīs, examīnēmus artem Pictūrae; et hīc Vēlius est sēsquiphysicus, perītissimus hūmānī corporis.
Dūrerius
Iam dūdum intellegō mē ā vōbīs intrīcārī, sed intereā dum mercātōrēs nūllī adsunt, nūgāminī quantum libuerit.
Grynaeus
Nūgās tū vocās perītiam artis tuae? quid facerēs aliēnae?
Vēlius
Prīmum omnium verticem contexistī capillīs multīs, et plānīs, quum vertex dīcātur quasi vortex, ā vertendīs capillīs, ut in fluviīs vidēmus quum aqua sē convolvit.
Dūrerius
Ineptē nōn cōnsiderās eum esse male pēxum mōre illōrum temporum?
Vēlius
Brechma habet inaequāliter dēflexum.
Dūrerius
Accēperat vulnus mīles ad Trebiam, quum servāvit patrem.
Grynaeus
Ubi tū id lēgistī?
Dūrerius
In decadibus Titī Līviī āmissīs.
Vēlius
Tempora sunt nimis tūmentia.
Dūrerius
Cava essent sīgnum dēmentiae.
Vēlius
Occipitium vellem vidēre.
Dūrerius
Verte tabulam.
Grynaeus
Cūr dīxit Catō inter cētera ōrācula: 'frōns occipītiō prior est'?
Dūrerius
Quam estis fatuī: an nōn in quōvīs homine prius cernitis frontem, quam occiput?
Grynaeus
Quōsdam prius videō āversōs quam adversōs.
Dūrerius
Et egō lībenter, ut tālēs emptōrēs et mīlitēs.
Vēlius
Catō sēnsit praesentiam dominī potiōrem esse ad cūrātiōnem rērum, quam absentiam: cēterum cūr antiās adeō longās?
Dūrerius
Loqueris dē hīs caprōneīs?
Vēlius
Etiam.
Dūrerius
Nōn habuerat multīs mēnsibus tōnsōrem ad manum, velut in Hispāniā.
Vēlius
Glabellam(1) hanc cūr contrā ipsius verbī etymon fēcistī hirtam.
Dūrerius
Tū ipse vulsellīs pilōs dētrahitō.
Vēlius
Et vibrissās exstantēs extrā nārēs? sed tū, quae tua est versūtia, culpam abs tē reiciēs in tōnsōrem.
Dūrerius
Īnscīē nōn animadvertis eōs fuisse aetātis illīus mōrēs, sevērōs, trīstēs, rūsticānōs?
Vēlius
Imperītē nōn lēgistī Scīpiōnem hunc ex omnibus suī temporis hominibus excultissimum et polītissimum fuisse, et amantem ēlegentiārum?
Dūrerius
Expressus est quum exsulāret Linternī.
Grynaeus
Supercilium hoc est grande, et conveniēns Latiō: cilium habet nimis cavum, et gēnās dēpressās.
Dūrerius
Ex vigilīs castrēnsibus.
Grynaeus
Tū nōn sōlum es Pīctor, sed Rhētor valdē versātus in trānslātiōne crīminum.(2)
Dūrerius
Et vōs quantum intellegō, in crīminātiōnibus.
Vēlius
Malās habet nimium tūmentēs, et buccās istās.
Dūrerius
Īnflat classicum.
Grynaeus
Et tū īnflābās calicem quum haec pingerēs.
Vēlius
Immō vērō utrem: sed alibī fēcistī pilōsum, palpebras ferē nūllās appīnxistī.
Dūrerius
Ex morbō illī dēcidērunt.
Grynaeus
Quō morbō?
Dūrerius
Quaere ab illīus Medicō.
Grynaeus
Iamne intellegis ob tuam tantam imperitiam dētrahī dēbēre dē summā centum sēstertiōs?
Dūrerius
Immō ob vestrās cavillātiōnēs et interrogātiōnēs adeō molestās, addī ducentōs oportēre.
Vēlius
Pūpulās habet hīc glaucās, atquī egō audīvī caeruleās habuisse.
Dūrerius
Et egō caesiās, ut Minervam bellātrīcem.
Vēlius
Hirquōs(3) fēcistī nimium carnōsōs, et sinūs hūmentēs.
Dūrerius
Flēbat accūsātus ā Catōne.
Vēlius
Mandibulae sunt nimis longae, et barba dēnsissima ac profūsissima, tum pilōs dīcās sētās porcīnās.
Dūrerius
Vōs sine modō ūllō estis loquācēs, et argūtulī cavillātōrēs: abīte hinc; nam tabulae nōn fiet vōbīs amplius cōpia.
Vēlius
Amābō, mī Dūrerī, dum aliōs nōn habēs licitātōrēs, sine nōs hīc cavillārī.
Dūrerius
Quā mercēde?
Vēlius
Adscrībēmus ambō hīc tibi singula disticha, quō tabula fīat vendibilior.
Dūrerius
Nihil opus est meae artī vestrā commendātiōne, nam perītī emptōrēs, et pictūram intellegentēs, nōn emunt versūs, sed artificium.
Vēlius
Sed nārēs habet nimium patulās.
Dūrerius
Erat īrātus accūsātōribus.
Vēlius
Nōn vidēmus valleculam.(4)
Dūrerius
Latet sub barbā; ac nē mentum quidem cernitis, neque anthereōnem.(5)
Grynaeus
Hōrum omnium fēcistī tū compendium beneficiō grandis barbae.
Vēlius
Collum placet mihi rēctum, et mūsculōsum, item iugulī.
Dūrerius
Grātulandum est superīs, quod tibi aliquid probātur.
Vēlius
At nē nihil in hōc quoque dēsīderem, iugulōs nōn habet satis cavōs, quod in Sōcrate Physiognōmōn annōtātum tardī esse ingeniī sīgnum prōnūntiāvit. Armōs istōs voluissem paulō ērēctiōrēs et ampliōrēs.
Dūrerius
Nōn tam erat mīles bellātor, quam Imperātor. Nōn audīvistī apophtegma hūius? dē quō quum mīlitēs quidam dīcerent, nōn adeō eum esse valentem mīlitem, ac Imperātōrem sapientem, is respondit: Imperātōrem mē genuit māter mea, nōn mīlitem. Sed discēdite sī nōn estis emptūrī, nam videō accēdentēs quōsdam negōtiātōrēs pūblicānōs.
Vēlius
Eāmus deambulātum, et inter nōs dē hūmānō colloquāmur corpore sine Scīpiōne, ac tabulā: sīmus nāsus nōn decet generōsam faciem.
Grynaeus
Quid bosimus(6) quālēs fuērunt Hunnī.
Vēlius
Apage mōnstra.
Grynaeus
Sīlōnēs nōn sunt minus dēfōrmēs; Persae aquilōs venerābantur, propter Cyrum quem ferunt eā fuisse fōrmā.
Vēlius
Ancōn et campe sunt in brāchiō quod in crūre poplēs et genū: lacertus inde usque ad manum, ā cūius mūsculīs etiam crūra dīcuntur lacertōsa.
Grynaeus
Nōnne is est cubitus, ut apud mēnsōrēs?
Vēlius
Est is quidem cubitus, et ancōn ipse cubitus.
Grynaeus
Unde ergō Rēx Rōmānus Ancus?
Vēlius
Ab incurvō cubitō.
Grynaeus
Manus sequitur, māximum omnium īnstrūmentōrum, sēcta in digitōs, pollicem, indicem, medium sīve īnfāmem, minimō proximum, minimum.
Vēlius
Cūr medius īnfāmis? quid dēsignāvit flāgitiī?
Grynaeus
Īnstitutor noster dīxit sē quidem scīre causam, nōlle tamen ēdisserere, quod esset turpis: nē quaesieris igitur, nōn enim decet bonae indolis adulēscentēs turpia scrūtārī.
Vēlius
Atquī minimō proximum Δακτυλικόν Graecī appellant, quasi annulārem.
Grynaeus
Ita plānē, sed in sinistrā, nōn in dextrā, quod in eō solītī essent ōlim annulōs gestāre.
Vēlius
Quā dē causā?
Grynaeus
Aiunt ā corde prōtendī illūc vēnam, quae cum annulō redimitur velut cor ipsum corōnātur. Nōdī digitōrum sunt condylī, et prō pugnī percussū vōx ea ūsūrpātur; inter nōdōs sunt internōdia, et generālī verbō artūs, atque articulī. Tiberium Caesarem memoriae prōdunt tam fīrmīs fuisse digitōrum articulīs, ut digitō recēns mālum terēbrāret.
Vēlius
Didicistī chiromantiam?
Grynaeus
Nē nōmen quidem ipsum audieram: quid ita?
Vēlius
Dīvināssēs hīc nōbīs aliquid ex incīsūrīs.
Grynaeus
Negāvī mē scīre, et rēs sīc habet; sed sī nunc mē nōsse aliquid profitērer, et attentius manum tuam contemplārer, lībenter mē auscultārēs, et hominī hūiusce impōstūrae imperītissimō fidem nōn omnīnō abrogārēs.
Vēlius
Quī sīc?
Grynaeus
Quia id est hominum ingenium, ut lībenter eōs audiant, quī sē recondita, vel ēventūra profitēntur ēnūntiātūrōs.
Vēlius
Unde sunt Scaevolae?
Grynaeus
Quasi scaevae, ā scaevā, quae est sinistra. Aiunt in sexū fēmineō esse scaevās plūrēs, quam in nostrō.
Vēlius
Quae est vola?
Grynaeus
Cavum manus, ubi incīsūrae.
Vēlius
Quid involāre?
Grynaeus
Id quod tū agis lībenter; furārī, surripere, quasi volā abscondere, et quod rabiōsa Lucrētia, involāre in oculōs pedīsequārum. Reliquum corpus dēmptō capite est truncus, et ex truncō thōrāx: concavum pectoris usque ad ventrīculum et costās; concavum quidem interius: nam exterius inter brāchia et pectus, sinus est: sub ventrīculō est venter, et in ventre īmō pecten, et pudenda.
Vēlius
An nōn pudendus magis pōdex, sīve ānus?
Grynaeus
Utrumque pudendum: posterius ob turpitūdinem, anterius ob flāgitium et dedecus. Femur, et ut ōlim loquēbantur, fēmen, nunc malunt plūrātīvē fēmina: ā genū est crūs, cūius os tībia dīcitur. Carnōsum vērō illud posterius, sūra: postrēmō pēs, manuī nōn absimilis, nam et digitōs habet, et volam, quae et vestīgium dīcitur, et sōlum pedis.
Vēlius
Quid? num nōn vestīgium, quod ā pede imprimitur?
Grynaeus
Et illud ipsum, et sōlum pedis.
Vēlius
Nōstīn quae sint in corpore virtūtum sēdēs?
Grynaeus
Quae tandem?
Vēlius
In fronte pudor, in dexterā fidēs, in genū misericordia.
Grynaeus
Planta pedis nōn est ipsum sōlum pedis.
Vēlius
At sīc putant multī.
Grynaeus
Atquī Plīnius scrībit esse gentem, quae sibi umbram faciat in merīdiē plantā pedis, quam habent vastam admodum atque ēnormem: quī fierī id potest?
Vēlius
Profectō planta est ā crūris vertebrā ad digitōs.
(1) Glabellam. Hispānē: entre ceja, y ceja quod interstitium superciliōrum glabrum, id est sine pilīs est: nōnnūllī pilōsum habent, quōs cejiguntos vocāmus.
(2) In trānslātiōne crīminum. Trānslātiō crīminum apud Rhētorēs est, quum crīmen quidem nōn diffitētur reus, sed causās quaerit quibus id ēlevet, ā tempore, ā locō, ā nātūrā, ā cōnsuētūdine, ā necessitāte, ā reliquīs ēiusmodī.
(3) Hirquōs, aliī cum aspīrātiōne scrībunt, el lagrimal del ojo.
(4) Valleculam, concavum illum, et dēpressum, quod est inter labrum īnferius, et mentum.
(5) Anthereōnem, buccula sub mentō.
(6) Bosimus, id est valdē sīmus, quālēs fuērunt Hunnī bovīnā faciē: Hunnī autem, quī ē Saematiā Eurōpae ēgressī, posteā Attilam ducem secūtī Pannōniam occupārunt, et ā suō nōmine Hungāriam dīxērunt.