Progymnasmata Latinitatis - Prōgymnasma Quīnquāgēsimum Secundum

Lītigium

Persōnae:
Paedagōgus, Blaesulus (alumnus), Curtiōlus (alumnus)
Paedagōgus
Germānus tuus, Blaesule, in discendō est impiger, citōque arripit omnia, tū autem lentē admodum, et ambulās (1)gradū testūdineō.
Blaesulus
Quid ergō tam crebrō obmūtēscit, cum tē interrogante respondendum est?
Paedagōgus
Audīn' Curtiōle?
Curtiōlus
Stimulat frātrem meum invidia, ferre neutiquam potest cum abs tē laudor.
Blaesulus
Egōne tibi glōriolās tuās invideō? Scīlicet laudātissimus (2)homulus es, praesertim cum māne surgendum. Ibi appāret generōsum pectus tuum: nam ad lectulum quasi clāvis affīxus adhaerēscis.
Curtiōlus
Tibi, obtrecātor, hoc vitium est: nam ego vocātus soleō mē cubilī proripere.
Paedagōgus
Ambōrum ūna culpa. Mea hoc facit indulgentia: sed aliquandō malīs mala ēvenient.
Blaesulus
Nihilō sum tē īnferior.
Curtiōlus
Quid erit impudenter loquī, sī hoc nōn est? Nōndum dēclīnātiōnēs dēvorāstī.
Blaesulus
Prīdem concoxī.
Curtiōlus
Hebdomade antēgressā exarābātur tibi corium, quod vocābulum iūsiūrandum, in cāsūs male īnflectēbās.
Blaesulus
Et tū ex ūnō errātō colligis īnflexiōnēs mē nescīre?
Curtiōlus
Sī exāmināreris, utique peccārēs in plūrimīs.
Paedagōgus
Nē superbī, Blaesule: dabō enim potestātem Curtiōlō tē excutiendī, et intrōspiciendī penītissimē.
Blaesulus
Habet nihilōminus in scholā complūsculōs, quibus palmam cēdit.
Curtiōlus
At tū intereā manēs indoctior, quamvīs mē aliī doctiōrēs sint, ut sunt: cēterum vix trēs quattuorve ex omnī frequentiā.
Blaesulus
Sī tam crebrīs dōnārer mūnusculīs ut tū, forsitan alacius discerem.
Curtiōlus
Immō tum accipērēs, sī alacius discerēs. Nōn ante, sed post labōrem veniunt praemia, sī iūstē veniunt.
Blaesulus
Abī argūtule, cōnsequar tē, tametsī nōlīs.
Curtiōlus
Sī ego tē cursūram incipiente cōnsisterem, tum mē nōn exaequārēs modo, sed etiam anteverterēs. Hoc tū sī spērās, dēspērā.
Paedagōgus
Satis verbōrum. Uterque contendat nervōs: sīc parentibus, mihi, cognātīs futūrī quam chārissimī.
(1) gradū testūdineō: Iovem fābulātur Aesōpus convīvium strūxisse invītātīs omnibus animantibus. Cum autem testūdō postrēma omnium fīnītīsque epulīs vēnisset, interrogāta caussam, respondit, οἶκος φίλος, οἶκος ἄριστος, domus chāra, domus optima. Inde eam damnāvit hāc poenā Iuppiter, ut domum semper circumferat. Vide praetereā prōverbium, Testūdineus gradus.
(2) homulus es: Ab ἄνθρώπος, dēminūta Graecīs sunt ἀνθρώπιον, ἀνθρωπάριον, ἀνθρωπίσκος, Latīnīs, homunciō, homunculus, homulus. Hoc extrēmum est apud Lucrēt. lib. 3:
Hoc etiam faciunt ubi discubuēre, tenentque
Pōcula saepe hominēs, et inumbrant ōra corōnīs,
Ex animō ut dīcant, brevis est hīc frūctus homullīs,
Iam fuerit, neque post umquam revocāre licēbit.
Versus caussā geminā vit cōnsonantem L.
⟵ Previous Next ⟶