Progymnasmata Latinitatis - Prōgymnasma Quadrāgēsimum Octāvum
Temerāria Suspīciō
Persōnae:
Burkardus, Alīpius
Burkardus, Alīpius
Burkardus
Mē īnfōrtūnātissimum. Nūllus diēs abit, quīn amittam aliquid: nunc ātrāmentāriōlum, nunc papȳrum, nunc libellum aliquem, nunc calamum, (1) ut in praesēns. Schola ista est plēna fūrum, nec poenārum ūllus iam hīc est metus.
Alīpius
Nē tū nōs tam īncōnsultō in crīmen vocāveris.
Burkardus
Aliquem vestrum mihi surripuisse calamum oportet.
Alīpius
Quī scīs tē attulisse?
Burkardus
Quī sciō? Habēbam ad mānum cum intingī.
Alīpius
Recēnsē thēcam, num forte per īgnōrantiam intūleris.
Burkardus
Oblātus est oculīs meīs dum veniō: ego Alipi, suspīcor tē.
Alīpius
Nōlī male suspīcārī. Āmen tē deum, intāctī sunt meī calamī, nedum tuus in meam cūstōdiam vēnerit: nec possum scīre ubi sit ille.
Burkardus
(2) Quis potuit clēpsisse, quem praeter tē nesciō?
Alīpius
Quid ergō? Iōannēs tibi ā dextrīs nōn assidet, sīcutī ego ā sinistrīs? Cūr nōn potius illum quam mē arcessis fūrtī huius?
Burkardus
Iōannem nōvī, mallet spoliārī suīs, quam minimum quippiam sublegere dē meīs: dissimilis tuī est.
Alīpius
Certē dignus es virgīs.
Burkardus
Tace dē virgīs: quāre mē hīs dignum dēputās?
Alīpius
Quia dē mē falsum audācissimē, sine teste, sine argūmentō prōnūntiās.
Burkardus
Hei, utinam habērem calamum meum: quem eō molestius amittō, quod tertium iam mēnsem ūsus sum: adeō bonus et fīrmus est.
Alīpius
Quid sī reddiderō tibi calamum tuum?
Burkardus
Quī reddit, abstulit: atque hoc est, quod mihi dūdum vidēbātur.
Alīpius
Nōn est hoc semper cōnsequēns, ineptē. Tū tibi abstulīstī.
Burkardus
Quōmodō? Quis post hominum genus nātum sibi quidquam abstulit?
Alīpius
Quia super auriculam, ut mōs obtinet, reposuistī, posteā es oblītus: quodque nōn āmīserās, quaesīvistī, et aliōs fūrātōs putāvistī. Ēn tibi tuum optātissimum calamum: deinceps quotiēs āmīseris, auriculam dexteram interrogā prius, an vīderit calamum, quam dē innocentibus mentiāre.
Burkardus
Mī Alīpī, mī Alīpī. Grātiās agō tibi: ignōsce, obsēcrō, quod tēcum ēgī suspīciōsius, atque immodestius.
(1) ut in praesēns: In praesēns, in praesentī, in praesentiā, haec tria latīnē dīcuntur ut Graecē ἐς τὸ παρὸν, ἐν τῷ παρόντι. In praesentārum vix latīnum est, et soloecismum olet. Ūtuntur tamen eō Prōbus in Hannibale, et Cornēl. Tacitus: sī scrīptūra est sincēra. Immō et Gellius, et Cornīficius, sed eōs nihil morāmur.
(2) quis potuit clēpsisse: κλέπτω est furor. Ūtitur aliquandō verbīs graecīs ad latīnam fōrmam dētortīs Plautus, iocī caussā. Ut hōc ipsō, et ἁρπάζω. Pseud.: Quī hāc habent cōnsilia, ubi data occāsiō est, rape, clepe, tene, harpaga, bibe, ēs, fuge; hoc est eōrum opus. Et in Truculentō. Dum illī agunt quod agunt, caeterī cleprae furāntur, vel harpagant. Bacchid.: Nūllus frugi esse potest homō, nisi quī et bene et malefacere tenet. Improbus cum improbus sit, harpaget: fūribus fūrētur quod queat. Et in Aulul. Aurum mihi intus harpagātum est.