Progymnasmata Latinitatis - Prōgymnasma Octōgēsimum Quārtum

Ō Kalendae Kalendae Aprīlēs, nūlla unquam diēs dēlēbit memoriam vestrī ex animō meō. Quam libēns huic diēī oculōs effoderem, tantum gemitūs, tantum acerbitātis mihi obtulit. Certum est, nōtābitur ā mē ātrō calculō.

Cuia vōx mihi ad aurēs advolat? Quem prope mē exclāmantem audiō? Tūne erās Narcisse?

Quid hīc vult?

Salvētō: quid agis?

Ambulō domum.

Cōnsistāmus hīc aliquantisper. Quam ob caussam huic diēī tamēs īrātus, eiusque in sempiternum memorem tē futūrum asseris?

Quia perpessus sum hāc lūce horrībilia.

Ain' tandem? Passus es horrībilia? Quid fuit? amābō: quanquam praecipere mihi suspīciōne rem ipsam videor.

Num tē clam est, quisnam libellus in propylaeō Acadēmiae fuerit prōpositus?

Ēdictum grave Bēdellī sīgnificās, quō prō auctōritāte Beanīs imperābat ille, utī sē ad duodecimam prōmerīdiānam, quō locō mōs est, sisterent, auditūrī passūrīque quaecunque iūs aequumque postulāsset.

Istanc ipsam prōmulgātiōnem aiō mihi dolōrēs et iniūriās multās peperisse.

Ēnūntiābō līberē quod sentiō: nihil praeter caeterōs tibi singulāre acerbumque contigisse arbitror.

Prō Deum immortālem, sī hoc modō accipiantur omnēs, satius est, mē iūdice, mūliōnem aut būbulcum, quam Studiōsum creārī. Quīn cum meīs commīlitiōnibus hūmānius agēbātur.

Haud crēdō.

At ego crēdō, ut quī oculīs aspexerim et sēnserim. Mē sīcut praestantem feram dēlēgerant, quam aliīs prope dīmissīs persequerentur canibus suīs vēnātōrēs. Erant autem canēs illī, ut in captīvīs ait parasītus, molossicī, odiōsicīque et multum incommodisticī.

Ō īnfēlīcitātem.

Ut prīmum ingredior, quīdam mē Archibēanum salūtāre, aliī sannīs excipere, nōnnūllī medium digitum ostendere, omnēs dēnique mē circumvolāre et vellicāre, ut avēs noctuam. Ibi tum cor meum in pectus ēmicāre prae terrōre, et animus implērī cūrīs anxiīs. Cōgēbar humī extēnsus immōtusque supīnus iacēre, īnstar mortuī.

Quid tē factum ibi?

Īnstrūmentīs fabrīlibus, serrā, secūrī, dolabrā, bipennī pulchrē, et adamussim (nempe ad fūnem bene crassum) ceu trabs aliqua aedificiō cōnstituendō accommodātus sum. Līberālissimē pulsāta crūra, bracchia, latera: quid multīs moror? Tōtum corpus. Quamobrem sī mē graciliōrem intueris, quam herī et nūdius tertius, nihil mīrum: multum mātēriae in sarmentīs dē mē resēctīs perdidī.

In eādem officīnā ab hinc triennium mīserrima vīdī, et eōrum pars māgna fuī.

Rāsērunt bonī tōnsōrēs barbam meam, cum imberbis adhūc sim penitūs, lavērunt caput frīgidā, quam ego ipse ē culīnā, in cupréā et sordidā drullā efferre compellābar. Ē quā prōtervissimus ūnus, cum mihi ad latus īret, semper faciem meam suā manū aspergēbat, et genū impactō mē prōtrūdēbat. Posthāec pectēbar tam subtīlī pectine, ut rāstrum putārem. Recordābar Polyphēmī, quem huiuscemodī pectine ūsum scrībit Ovidius. Dē linteō quō sum extersus, quid ego memorem? quandōquidem ex līxīviō et pectine coniicī potest eius lēvor, et mollitūdō.

Quid vīs fierī? patiendum fuit: nam quī ibi sē resistendō dēfendit, nihilō plūs agit, quam sī aquam tundat in mortāriō.

Etiam cubitālēs puerī mē subsannābant, carpēbantque manibus mentum meum sine intermissiōne: quae vocantur participia.

An tē īrātum simulābās? An rogābās ut miserēscerent tuī?

Egone ut simulārem? Nōn simulābam, vērum medullitus īrāscēbar, et ex animō obsecābam, nē putārent mē prō cibō habēre sīc verberātī: mītius agerent, hominem esse mē, nōn belluam. At illī nēquissimī, quō id magis faciēbam, eō mē īnsistēbant probrīs vexāre cupidius: dicta in mē falsa, et scurrīlia ingerēbant, recentioribus que participiīs implēbant. Quid crēdis? Vidēbar agnus in gregem lupōrum dēvēnisse.

Quam vellem affuisse huic comoediae.

⁽²⁾Nōn erat comoedia, erat eculeus, et taurus Phalaridis. Ah, ut dolent omnia: ūsque adeō raptātus, prōtrūsus et contūsus sum. Quīn etiam (īnfandum) prō tantīs iniūriīs et ignōminiīs, tanquam bene meritīs, nesciō quantum argentī solvere necesse habuī, grātiās agere, et sacrāmentum conceptīs verbīs dīcere, nōn mē ultōrem aliquandō fore. Quod nisi dīxissem, tenēre mē vix possem, quīn aliquibus in mē exagitandō dīligentioribus mūtuam prō beneficiīs grātiam referrem. Nunquam aliquid animō meō neque est, neque fuit aegrius.

Quidquid perpetrātum est, nōn malevolentiā et odiō, sed levitāte et rīsūs commovendī caussā perpetrātum est. Ignōsce: et putā aliōs aequālia vel passōs hāctenus, vel passūrōs in posterum.

Rem perdifficilem suādēs. Audī īnsuper fallāciam admīrābilem. Appōnēbant ātrāmentārium tornō factum, cum calamīs et chartā: iubēbant aliquid litterārum facere. Ego vasculum aperīre cum vellem, nōn poteram: epistōmium quippe nōn erat inditum, quod amovērētur: sed erat tōtum opus solidum, et, ut dīcēbam, tornātile. Hīc prōsiliēns quīdam, digitōsque meōs bācillō contundēns: prō Superī, inquit, beānus iste nēcdum ātrāmentārium aperīre didicit. Omnēs cachinnum tollere. ut libenter hominī caput committīgassem fuste aliquō, aut saltem ōs pugnō percurrissem: valdē profectō mihi manūs pruriēbant

⁽³⁾Modestissimē tractātus hīc fuistī: ha ha ha. Nōn merear mihi vel talentum, ut in tē hodiē nōn inciderim. Restatne aliud quidpiam huius notae?

Restat, et superiōre vel intōlerābilius.

Expōne sīs, dō tibi operam.

Fūrcifer quīdam mē imprūdente iniēcit in saccum meum, quem vestī interius assūtum, et ad femora dēpendentem gestō, epistolīon velut ā mātre missum, quod cōram omnibus extractum recitāvit. Deus bone, quam effūsō et immodestō cum rīsū tam suō quam aliōrum quotquot aderant?

Quid eō continēbātur?

⁽⁴⁾Māter lāmentābātur absentiam meam, et muliebrīter, id est, ineptissimē blandiēbātur, commemorāns quantīs mē cum dolōribus peperīsset, quam studiōsē mammam dedisset, quam crebrō ōsculāta esset pulcherrimum infantem, quantā mē dēnique cūrā ēdūxisset, et quam ardenter mē ab ineunte pueritī ā velut corculum suum dīlēxisset, quī ipsī fuissem ocellus aureus, hoedillus, agnellus, passerculus, et dulcī melle dulcior. Tum adīiciēbat, sē somnum capere nōn posse, et vim lachrymārum profundere in diēs singulōs propter cruciāmenta, quibus mē inaudisset oportēre afflictārī in dēpositiōne istā. Haec omnia irrīsōrēs illī excōgitāverant et scrīpserant. Tōtō tempore nihil fuit ipsī iūcundius. Ut rīsū paene corruēbant! Ut mihi epistolam obtrūdēbant! Ut pugnōs impingēbant! Ut magis magisque participiīs mē cumulābant! Quid quaeris? Propemodum tōtus effectus sum ūnum quoddam participium. Certē, plūs satis illūsum est mihi. Morī mē malim, quam ut haec patiar dēnuō. Larvae, īnsāniae, et intemperiae mīserōs in mē stimulābant. Sī scīssem haec futūra, abiissem ubi sunt Acadēmiae, in quibus nihil istōrum fierī perhibent.

Dō sānē, multīs in Acadēmiīs nōn fiunt haec: tamen cūr intrōducta sint, et iam inveterāverint, potest afferrī ratiō vērīsimilis. Nōn īnficiās ierim porrō, quaedam ōmittī, alia modestius committī posse.

Sī aliōrum initiātiōnī interfuerō, malō meō doctus sum, quō mē pactō ergā eōs vicissim geram. Valē.

Et tū bene valē Narcisse: atque audīn'.

Quid est?

Quae exprōmpsistī apud mē, sīle apud aliōs.

Memorem monēs.