Paedalogia - Dialogus Vīcēsimus Quīntus

Faustum annum hunc novum et fēlīcem tibi precor, mī Petrucī.

Et ego, ut cum faenore tibi repōnam, nōn hunc sōlum, quī iam ingreditur, sed omnia tōtīus vītae tempora beāta tibi optō.

Tametsī māllem strēnulam mihi potius darēs quam magnificam illam et sollemnem imprecātiōnem.

At quās strēnās dare possit Petrucius, quī praeter pauculōs libellōs habet plānē nihil?

Libellum quempiam darēs, quandō bellē quadrat, ut homō litterīs dēditus litterārium quoque det mūnusculum.

Vērum hāc līberālitāte studiōrum meōrum iactūram facerem, quod nec ipse, sī modo amīcus es, nōbīs suādēbis.

Iocābar tēcum et tē quid animī habērēs volēbam pertentāre, cum hās cōnsuētūdinēs nec ipse magnifaciam, ut quī iam saepe audīverim eās nōbīs ē gentīlitāte relictās. Cuius generis esse audiō, quod in quibusdam Chrīstiānī orbis regiōnibus prīdiē fēriārum, quae tribūs magis sunt sacrae, singulae domūs singulōs rēgēs creant; nam haec omnia ex ethnicōrum sāturnālibus in haec usque tempora deīs flūxisse appāret.

Quia trium magōrum mentiōnem fēcistī, velim, sīcubi aut audierīs aut lēgēris ipse, mihi expediās, prīmum, quid sibi velit: quod eōs dīvōs aliī rēgēs, aliī magōs appellant, quod posterius ego dē sōlīs maleficīs et praestigiātōribus dīcī putābam, nam utrumque, ut nōstī, in sacrīs canimus; deinde, cūr hae fēriae graecō vocābulō ἐπιφάνια nuncupentur.

Dīcam, quae super hāc rē partim ex praeceptōre dictante, partim contiōnātōre superiōrī annō excēpī. Prīncipiō magōrum appellātiōne Chaldaeī nōn ut vulgus putat, praestigiātōrēs, sed virōs sapientēs nuncupant et sēcrētōrum nātūrae cōnsciōs; quōrum professiō ā quibusdam etiam Latīnīs magīa nātūrālis dīcitur, sed quia haec rēs fīnibus suīs nōn contenta temporis prōgressū in cūriōsam quandam daemonum impostūram est dēlāpsa, coepit honestissimae artis vocābulum probrō esse. Quod autem iīdem hī rēgēs in psalmī prophētīā dīcuntur, nōn sīc est accipiendum, ut hodiē sunt rēgēs, hoc est, tot ditiōnum potientēs; sed quī quōquō modo magistrātum gerunt suntque numerō vulgī exēmptī. Quō modō et Hēsiodus corruptōs iūdicēs et advocātōs βασιλέας δωροφάγους appellat. Porrō apud veterēs theologōs Graecōs, ut Gregōrium Nazianzēnum, audiō ipsā nātāliciā fēstā ἐπιφάνια dīcī cōnsuēvisse, quod in hīs Deus homō appāruerit. Vērum quod et magōrum fēriās hōc vocābulō celebrant, hinc opīnor esse, quod illīs dux stēlla appāruerit. Habēs, quae ego dē hāc quaestiōne audīvī. Plūra sī vīs, ex doctiōribus requīre.