Paedalogia - Dialogus Nonus

Quid est, quod illāc venīs, Hierōnyme, aut ubi fuistī?

Redeō ā praeceptōre eō, quī ā lūdīmagistrō prīmās tenet.

Age, quid is nārrat dē auctōribus hōc sēmēstrī praelegendīs? Iam enim, sīcut opīnor, eōrum dēlēctum habuērunt.

Habuērunt idque, sīcuti dīcī audiō, prūdenter. Nam praeter utriusque linguae rudīmenta ex Fabiī praescrīptō coniūnctim trādenda prīmum Terentiānās cōmoediās expōnendās suscēpērunt, quod hic scrīptor ex Latīnīs paene sōlus Rōmānī sermōnis nātīvam et genuīnam proprietātem retineat, adeō ut nec Mārcum Tullium, ōrātōrem prīncipem, puduerit ad huius exemplum ōrātiōnēs suās fōrmāre; deinde Marcī Tulliī Officia, quod is liber nōn linguam sōlum ēloquentiā poliat, sed et pectus rēctīs mōribus īnstruat, unde et Plīniī iūdiciō nōn legendus, sed ad verbum sit ēdiscendus. Postrēmō aliquot Vergiliānī poēmatis librī expōnentur, nempe ut Augustīnī iūdiciō optimus poēta tenerīs animīs īnfīxus in omnem usque vītam haereat. Ad haec, quandō parum est aequum Chrīstiānōs in gentīlium librīs esse tōtōs, eīs diēbus, quibus fēriās agimus ēlegantissimōs simul et gravissimōs hymnōs Aurēliī Prūdentiī, gravis et sānctī virī, audiēmus aut, sī hī displiceant, 'Enchīridion mīlitis Chrīstiānī' ab Erasmō Roterodamō accūrātissimē ēlabōrātum. Quae sī, ut spērō, et prō suō officiō explicārint accūrātē praeceptōrēs et nōs parī dīligentiā excēperīmus, nōn opīnor male hoc sēmēstre nōbīs fore collocātum.

Nōn iniūriā hunc laudant dēlēctum, mī Hierōnyme; neque enim unquam eōrum mihi placuit īnstitūtum, quī hīs et id genus aliīs optimīs scrīptōribus posthabitīs in Āpulēiō, Capellā et eius farīnae auctōribus cēterīs bonās hōrās male collocant, quī scrīptōrēs Cicerōniānā ēloquentiā nōn contentī sibi sōlīs novam dīcendī ratiōnem invēnērunt, quasi nōn summum sit ōrātiōnis vitium ā commūnī dīcendī cōnsuētūdine abhorrēre. Nam quī citrā dēlēctum Catullōs, Tibullōs, Mārtiālēs et huiusmodī ēnārrant et per hoc discipulōs peregrīna et prōdigiōsa docent vitia, hī mihi nōn verbīs, sed verberibus coercendī videntur. Hī enim sunt illī poētae, quōs sōlōs ē rē pūblicā suā pellendōs statuit Platō. Atque haec nōn ex mē dīcō, sed quod sīc cēnsentēs audīverim doctissimōs pariter et integerrimōs virōs.

Rēctē ergō facit lūdī noster magister, quī eiusmodī nihil in scholam suam irrēpere sinit. Sed ego iam rēctā hinc in bibliopōlīum concēdam librōs, dē quibus dīxī, coēmptūrus.

Nostīn' quantī haec simul emī possint?

Hauddum licitātus sum; opīnor aureō nummō, siquidem audiō indicārī argenteīs vīgintī quattuor.

Bene habet, quod nōn plūrīs vēnduntur: aliōquī, quae mea est egestās, coemere nōn suffēcissem.

Eāmus ergō.

Quandō vīs; in mē nōn est mora.