Hortulus Puerorum - colloquium secundum

Lūdus Trunculōrum

Ioannes Fontanus. Hortulus puerorum pergratus ac perutilis Latine discentibus. Ed. Loys and Charles Pesnot. Lyon. Loys and Charles Pesnot. 1561. Source: Stoa.org, https://web.archive.org/web/20160220011511/http:/www.stoa.org/hopper/text.jsp?doc=Stoa:text:2003.02.0007 This version created by Meagan Ayer for Dickinson College Commentaries, 2024.

Ioannes Fontanus. Hortulus puerorum pergratus ac perutilis Latine discentibus.
Persōnae
Fontanus, Rodolphus, Brunetius, Ferlātus
Fontanus
Heus, Rodolphe, ecquid animō tuō sedet latrunculōrum lūdus?
Rodolphus
Egō quidem illō suprā modum oblector nec negārem tēcum aciēbus dēcertāre, nisi diēs, sīdus et amoena coelī faciēs ad deambulātiōnēs corporisque exercitia invītāret. Proinde differāmus huiusmodī dīmicātiōnēs dōnec auster pluvius nōs domī dēsidēre compellat. Nunc vērō accersītis aliquot nostrae farīnae sodālibus, fīxīs mētīs, in hōc maeniālī spatiō discum (sī libet) lībrābimus, salūberrimum simul āera captantēs.
Fontanus
Ēn, opportūnē nōbīs sēsē offerunt Brunetius et Ferlātus, sociī fēstīvissimī, quibus lūsus magis cordī est quam studium.
Ferlatus
Iamdūdum perquīrēbam quī dēnāriolīs aut bessibus mē exonerāre vellent.
Fontanus
Minimē vērō. Nam tē neque avidius quisquam lucrum odōrātur ac occultat, neque dolentius āmittit et exprōmit.
Ferlatus
Bona verba, quaesō, vīderīs mihi ex tuā voluntāte aliōrum animōs mētīrī.
Fontanus
Agedum possītis calumniīs vultis nōbīs exercērī discō?
Brunetius
Aiunt huiusmodī lūsūs genere tē omnibus antecellere; adde quod discōs vestrīs parēs in prōmptū nōn habēmus. Proinde sī vellitis nōs vōbīs collūdere, alium lūdum capessāmus oportet.
Ferlatus
Ecce attulī vōbīs ē vīcīniā trunculōs seu quis mālit pyramidūlās aut turriculās.
Rodolphus
Habēsne et sphaeram concinnam? Heu, quam imparem et male tornātam.
Brunetius
Parvō pedī magnum calceum adaptās.
Ferlatus
Aequē vōbīs ac nōbīs sine iniūriā serviet.
Brunetius
Sed quaenam erit lūdī lēx?
Ferlatus
Dīvīsī in bīnās partēs sphaeram ēminus ā mētā praefīxā mittēmus, tum cōminus ubi ea dēsierit atque ita iaculandō utra pars prior quattuor et vīgintī trunculōs dēiēcerit ab alterā duōs quadrantēs auferet.
Fontanus
Ō īnsignem lēgislātōrem! Agite, sortiāmur quōmodo stābunt partēs. Dīī bonī, quam parēs! Nam, Ferlātus et Rodolphus nōn facile vincī sē sinent.
Brunetius
Et nōs, sī animō fuerīs bonō, nōn leviter, vt spērō, succumbēmus.
Fontanus
Nunquam concēdēmus, Rodolphe, vt tū lūdum prior auspicēris. Nam longē potiōrēs habērēs.
Rodolphus
Experiendum igitur est quibus prīmum fors faveat: uter nostrum duum proximē sphaeram suum trunculum stiterit, eius erunt priōrēs partēs. Ēn, vt bene ōminābar, prīmum mihi lūdendum. Spectāte.
Brunetius
Hem, ēminus ternōs dēiēcit, cōminus quaternōs. Ego vērō collimābō vt novēnum dēiiciam, quem sī ūnicum lūdō ēiēcerō reliquīs stantibus (sīc habet lūdī lēx), iam hostem superāverō.
Fontanus
Ō sodālis fēlīcissimē, quam rēctē collimāstī, quī quem petēbās dēiēcerīs. Duodecim prōstrāvistī.
Ferlatus
Sed et ego prō virīlī dabō operam vt eundem hostem prōsternam. Heu, male cecidit, ternōs tamen dēiēcī. Nunc cōminus lūdendum. Ēn, quīnī iacent.
Fontanus
Ērige dēiectōs. Mē miserum! Aberrāvī ā novēnō neque ūllum dēiēcī. Nihilōminus hōc iactū spērō aliquid prōmōtūrum: quaternōs dīruī.
Ferlatus
Amābō, Rodolphe, fungere strēnuī officiō.
Rodolphus
Quaternī quōs praecōgitāveram recīdērunt. Quīnī supersunt, ēn omnēs dēiectōs.
Brunetius
Vah, quam aptus essēs dēcutiendīs nucibus: vix ita ā fortī dēcutiuntur prūna mātūra, aut ā violentō Borea pōma.
Fontanus
Victōria sānē quam dignissimī estis quī et fēlīcitātē et industriā nōbīs praestātis.
Brunetius
Sī tē aut hic lūdus aut coniūncta īnfēlīcitās fastīdit, iterēmus sortēs.
Brunetius
Satis hoc prōlixō lūsitātum est, breviōrem capessāmus. Quī singulīs iactibus plūrimōs trunculōs sternet, ab omnibus teruncium auferet.
Fontanus
Hōc quoque modō cupiō tentāre fortūnam. Cēdō globum. Dēiēcī ternōs, succēde, Ferlāte.
Ferlatus
Heus tū, cūr mē nuncupās?
Fontanus
Ut tollāmus omnem iūrgiī molestiīsque ānsam.
Ferlatus
Quaternōs dēiēcī.
Rodolphus
Quārtus ille trunculus tāctū sphaerae nōn est dēiectus sed impulsū trunculī volantis.
Ferlatus
Quicquid id est, cecidit, tū intereā, lūde.
Rodolphus
Ērige dēiectōs trunculōs.
Ferlatus
Refer pedem ad mētam.
Rodolphus
Quam es in rē nihilī cūriōsus.
Ferlatus
Mea maximē refert plūs minusve dēiiciās.
Rodolphus
Ego etiam, cum tuae partēs erunt, ita molestum cavillātōrem, mē tibi exhibēbō: Nunc vērō vt tū magis invidiā cruciēris, novēnum auferam.
Brunetius
āh, nimis acerbī estis. Hoc nōn est recreāre sed torquēre sē.
Rodolphus
Ō sors, dīrige globum. Hem, cēterīs intāctīs mediam turriculam lūdō expulī.
Brunetius
Heus, Rodolphe, affērisne mihi meum dēpositum?
Rodolphus
Minimē vērō, ūtere quantīs poteris vīribus et dexteritāte.
Brunetius
Nisi ille trunculus simul cum novēnō dēiectus esset, reiterandum omnibus foret.
Rodolphus
Heu, quam timuī! Intereā vīcī quadrantem.
Ferlatus
Quoniam adhūc ignōrāmus quis in hōc lūsūs genere potissimum excellat, dēpōnāmus rūrsum singulī vel bessem, sī lubet.
Rodolphus
Īmō sēmissem.
Brunetius
Sēnsim Rodolphe, nimium properās, nōn esset is lūdus sed cruciātus, ubi tantum pecūniae venīret in discrīmen.
Ferlatus
Quem quīcunque paucissimīs iactibus omnēs trunculōs prōstrāverit, lucrīfaciet.
Fontanus
Equidem satius est sīc lūdere, ita nec nihil lūdēmus quod est īnsipidum, nec quod doleat quod est acerbum. Rodolphe, retorquē sphaeram.
Rodolphus
Nōn faciam, quia in manibus meīs est, prīmus lūdum aggrediar, vīcēnīs omnēs prōstrāvī iactibus.
Ferlatus
Nunc meae sunt vicēs, ēn dēiectōs quindēnīs.
Fontanus
Manēte, ego dēnīs, auferō bravīum.
Brunetius
Discēdō, exhaustus omnī pecūniā. Vōs valēte.
Ioannes Fontanus. Hortulus puerorum pergratus ac perutilis Latine discentibus. Ed. Loys and Charles Pesnot. Lyon.
Loys and Charles Pesnot. 1561.