Praetextata Latine Loquendi Ratio - Colloquium Vicesimum Primum

Papae, quanta pediculōrum myrmēcia! Vix crēdō Pharsālicīs in campīs Caesare et Pompēiō manūs inter sē cōnserentibus, tantam adfuisse armātōrum utrīnque manum, quantus hīc est pediculōrum exercitus. Quot frondēs, et quot uernō sunt tempore flōrēs, utque globātārum muscārum exāmina multa, Gārgara quot segetēs, quot habet Mēthymna racēmōs: tot affluit hic homō pedibus, tot scatet pediculīs. Vidē uidē, quantus in hōc capite globus, quanta pediculōrum nūbēs uoluitur, quantus orbis, quanta caterua, quantus grex, quantum agmen agitat sēsē? Multārum scīlicet et māgnārum rērum potiāris oportet, quam tot stīpātus semper incēdās mīlitibus. Facesse ā mē. Equidem nōlō tibi uel dexter uel sinister assidēre, nē mihi quippiam tuī morbī affrīcēs. Labōrās phtiriāsī,quī morbus admodum est contāgiōsus, sī quis propius accēdat. Nōlō tibi sedēre proximus, nē tuō satellitum numerō augear et ipse: nē tuī pedēs in mē contāgia agant: nē pediculōrum serpant in mē contāgia: nē tuā peste affler etiam ipse. Heus Sibrande, cauē tibi. Tunc tua rēs agitur, pariēs cum proximus ardet.

Quid flēs? quid lachrymāris Tetarde? fuit tibi quisquam īnfestus? Quid īnfestās puerulum Sibrande tibi imparem? Quaere tibi parem, quī cum congrediāre, sī manūs cōnserere uolēs, quod uelle magis crēdō quam studēre. Turpe est molēstiīs incessere tuī dissimilem, tibīque uīribus imparem.

Ego nūllīs eum molēstiīs petō.

Videō. sed petīstī.

Immō nec petīuī. Dīxī quod rēs est, eum scatēre pediculīs: istuccine est inuādere molēstiīs, quod uērum est dīcere?

Vitilītīgātor es.

Quid, nōn licet dīcere quod uērum est?

Quid in puerulum inuēheris, dīcō iterum? Quaere tuī similem, quem adoriāris, et experīre, quōmodō succēdat.

Nōn sum inuectus, dīxī rem ipsam.

Habet forsān pediculōs, nam puerulus est, et adhūc impōs suī; caeterum nōn quot tū clāmitās. Tū nimiā amplificātiōne rem exaggerās. In aliēnīs, quod sciās, trādūcendīs uitiīs, meiōsī nōn auxēsī, aut tapinōsī nōn hyperbolē conuenit ūtī.

Nūllā sum ūsus hyperbolē, uidē et dīcēs ipse.

Nōn prōcul uērō est, quod dīcis. At nōn erat puer ita contumēliōsē exagitandus. Sī timēs contāgium, dīuersus ab eō sedē. Ita nōn perīclitāberis afflārī eius malō. Quid tua refert, sit pediculōsus, nōn sit? Tibi nōn seritur illīc, nec metitur. Tū nōn es eī patruus. Cūrent, quōrum interest. Tū tuam rem agitō.

Quid tua refert etiam? Neque tū mihi patruus es.

Nōn ferō iniūriam fierī innocentibus.

Nūlla facta est eī iniūria.

Quid igitur flēt?

Flēt crēdō suam sibi mātrem nō esse uīrginem, mox iterum rīsūrus, ubī caput eius dēmulserō. Nouī ingenium eius: pulchrē sēnsum eius calleō. Eccum, dīxin' fore? rīdet.

Facit ut puerulī assolent. Tantō minus tē decet, quī grandior nātū es, et sapientiā praestāre dēbēs, puerilem animum ita incendere, ut in lachry mās prōrumpat, semper memor, quod tibi nōlīs fierī, nōn faciendum aliīs.

Ōhē satis est, obtundis mē. Abundē mihi cōnciōnis herī audītum est. Quid? postulās tē quoque cōnciōnantem audiam nōndum sacrīs initiātum? nōn faciam. Fac prīmum cūrēs tē initiāndum sacerdōtiō, et euādās in subsidiārium cōnciōnātōrem nostrī pāstōris, tum dēmum tē suspēnsīs auribus audiam, sēdulus ab ōre tuō pēnsūrus. Tantisper ualē.

Valerēs melius, sī iūstīs aliōrum monitīs obtemperārēs.

Ōciōsus estō, equidem obtemperō, quibus oportet. Mihi cūra meī fuerit, sit tibi cūra tuī, ac ualē. Quid ille homō sibi uult? Docet scīlicet, aliēna uitia esse ēleuanda nōn amplificanda, quasi id nesciam. Abeat potius et prōuīsat Aedibus in propriīs quae prāua aut rēcta gerantur. An quia nostrōrum mōrum cēnsōrem agit, continuō sē putābit imperium habēre in beluās? Sit suīs nepōtibus nōn mihi, quī satis mihi sapiō, quā sit ingrediendum uiā, patruus.