Praetextata Latine Loquendi Ratio - Colloquium Trīcēsimum Tertium

Vidēris nunc longē aliō et quidem alacriōrī atque exporrēctiōrī indūtus vultū, quam prīdem. Faciēs tua meram prae sē fert alacritātem atque laetīciam. Nūper autem ūnum et alterum abhinc mēnsem tam caperāta, contrācta, tētrica, corrūgāta, striāta, astrīcta, obducta, nūbila, trīstīque erās fronte, quam sī cepās edissēs, acētum bibissēs, sinapi victitāssēs, aut ex Trophōniī spēcū nōbīs redissēs. Dīc amābō, quae sit ista metamorphosis nova? Sī thēsaurum quempiam reperisti, aut locuōs aere refertōs et distentōs, sim ego dīmidiī obsecr ō particeps, mē precor istīus dīmidiātī participem facitō. Nam meum marsupium ināniīs et arāneīs iāmdudum est plēnius quam pecūniīs. Sī tibi dīvitiārum vīs magna humī dēfossa, aut crumēna bene nummāta est usquam reperta, fac mē dīmidiō vel aliquantulō saltem impertiās. Sī tibi alicunde dextrō Hercule aut virgulā dīvīnā vel obvenit nummōrum cumulus ingēns, vel Pactolus aureīs scatēns arēnīs afflūxit, vel gravis argentō est reperta ascopera, dīmidiā istīus parte, rogō, mē participātō: istam dīmidiātam, amābō tē, participem.

Nōn potest homo semper eōdem esse vultū. Nam ut coelum variat, nunc pluit et clārō nunc Iupiter aethere fulget, nec nebulat, nunc ventī bacchantur, et tempestās furit: nunc rursus ventī posuērunt et sūdum est atque trānquillum. Quīn et aestātem hyems excipit, et hyemī rursus aestās succēdit. Sīc et homo nunc trīstis est, nunc laetus.

Nōn ita mē tuīs phalerātīs, ō bone, lactābis et circumdūcēs dictīs, nec ita amoliēris. Quīn dīc quidnam reperēris?

[Sermō longus dē variīs rēbus]

Audī quaesō quod animō meō saepe obversātur. Nōnne tē quoque interdum iubet et monet animus tuus, tantō dēsīderiō patriam coelestrem habendām, ut istō comparātā, terrenae patriae oblīviō subeat?

Admonet quidem atque iubet, verum nimium rāriter.

Audī quod mihi vidētur magis ad rem, quam quod expōsuistī.

Quid nī? Īnsīgnīte malum sit oportet quod audīre nōn liceat.

Multa vel audīre vel facere licet quidem semper, at nōn continuō libet.

Imō libet audīre. Expedī. Nam āvocor hinc.

Dīxistī modo, saepe animō tuō obversārī, quantō dēsīderiō patria coelestis sit habenda: vērum quid tam pulchrā cōgitātiōne dīgnum praestās?

Quid indīgnum praestō?

Audiēs, sī modo vōlēs.

Quōrsum ambāgēs? dīxī mē velle.

Scīn' quantīs modo flūctibus īrārum aestuāveris, cum audīrēs ūnum ā mē verbum, quod in contumēliam tuī dictum raperēs? scīn' quibus mē minīs terrītāveris, et quibus mē modīs ā patre meō excipiendum nōn modo spērāveris, sed etiam tē procūrātūrum minītātus sīs? Isthoccine est via, quā tenditur et aspīrātur ad superōs?

Videō, quid sit. Quaeris expostulātiōnem, quā mē incessās. Valē.

Quandō ita vīs, valē quoque. Ita sumus omnēs, mendācia quibus ab assentātōribus onerāmur, et quasi meritīs laudibus ad coelum efferimur, suspēnsīs et prōnīs auribus, animīsque lubentibus et laetīs audīmus. At vēram lībertātem, quā nostra vitia nostrīs oculīs ad errāta nostra caecutientibus subīciuntur, āversāmur et fugimus. Neque hīc eximendus sum ipse numerō aliōrum, sed plānē rēdigendus in ōrdinem omnium, ut vinēta egomet caedam mea, cum sōlus sim sine arbitrīs, et ā nēmine exaudiar. Linguam et ipse habeō ad loquendum dē virtūte satis prōmptam, licet sint aliī mē multō prōmptiōrēs et ēloquentiōrēs. Vērum ad virtūtis officium obeundum tam sum claudus, tam mancus, tam ēlumbus, dēnique tam tardus, quam corbitae in trānquillō marī.

Hīc labor, hīc opus est, hīc laus splendōre perennis,
Hīc immortālis glōria, et ipsa salūs.

Nam virtūte salūs venit, et virtūte beāmur,
Ac virtūte deum cūnctibus īnserimur.

Mētīrī virtūtis opus sermōne loquācī,
Omnibus heu prōmptum est, nōn itidem officiō.